Amandelen

Amandelen zijn één van de meest gegeten noten ter wereld. Ze zijn enorm lekker en veelzijdig, maar vooral ontzettend gezond. Er wordt ook erg veel van gemaakt, zoals amandelspijs, amandelmeel, amandelmelk en als garnering. Een gevulde koek of kano of gevuld speculaas is gewoonweg niet echt af zonder een hele blanke amandel. Wat zijn amandelen precies, en hoe gezond zijn ze?

WAT ZIJN AMANDELEN?

Amandelen zijn zaden van de vruchten van de amandelboom. De bomen komen we oorspronkelijk tegen in Zuid-Azië en het Midden-Oosten. Ze worden in Augustus geoogst. De buitenkant van de steenvrucht wordt dan gekraakt, en het vlies wordt verwijderd door de amandel kort te blancheren. Amandelen zijn ovaal van vorm. Ruim 80% van de amandelen is afkomstig uit Californië. Maar ook komen ze vrij vaak uit Spanje.

IMG_0576

Er zijn twee soorten amandelen: zoete en bittere. Bittere amandelen bevatten ongeveer 3 % van het giftige blauwzuurglycoside amygdaline. Uit dit amygdaline  in bittere amandelen kan ongeveer 4-9 mg waterstofcyanide worden vrijgemaakt. Dit kennen we ook wel beter onder de naam blauwzuur. Dit goedje is niet zo gezond te noemen, sterker nog, het kan zeer gevaarlijke vormen aannemen voor de mens bij inname. Verschijnselen die kunnen optreden na het eten van bittere amandelen zijn o.a hoofdpijn, duizeligheid, ademhalingsstoornissen en spiersamentrekkingen wat zelfs kan leiden tot een plotselinge dood. Hoe bitterder de amandelen smaken, hoe giftiger deze zijn. De maximum hoeveelheid veilig te eten bittere amandelen is sterk afhankelijk van lichaamsgewicht: voor volwassenen ligt dit gemiddeld tussen de 5-10, voor kinderen ligt dit stukken lager. Gelukkig komt deze bittere amandel niet vaak voor in de schappen in de winkels maar ze zijn wel verkrijgbaar. Amygladine wordt nogal eens verward met andere benamingen als vitamine B17 en Laetrille. Amygdaline is zoals je eerder hebt kunnen lezen een natuurlijke stof die o.a uit bittere amandelen wordt gehaald. Laetrille is chemisch, en wordt gefabriceerd door scheikundige behandelingen van amygdaline. Laetrille en vitamine B17 zijn hetzelfde en betekent dus ook dat het geen vitamine betreft. Deze drie benamingen worden nogal eens in praktijk door elkaar gebruikt wat erg veel verwarring op kan leveren. Zoete amandelen bevatten daartegen vrijwel geen amygdaline en kunnen direct zo worden gegeten. Dit zijn ook de meest bekende en meest gebruikte amandelen.Blanke amandelen, zoals ze vaak worden genoemd, worden van hun vliesjes ontdaan door middel van blancheren en/of stomen.  We maken hier amandelspijs van en amandelmeel en gebruiken deze amandel ter decoratie, als schaafsel of als snack uit het vuistje. Bruine amandelen kun je ook zelf ontvellen, maar dat is nogal een werkje. Je overgiet de amandelen met kokend water en laat dit een paar minuten staan,vervolgens laat je ze ” schrikken” door ze te overgieten met koud water. Dan is het weer enkele minuten wachten voordat je ze afgiet. En dan pellen maar! Gemakkelijker is het om blanke biologische amandelen te kopen. Bruine amandelen worden ook wel rauwe amandelen genoemd. 

IMG_0577

MEER DAN KNETTERGEZOND

Amandelen zijn echt ontzettend gezond. Als we een handje eten ( ongeveer 35 gram) krijgen we 20% van de ADH magnesium binnen en daarnaast 3,5 gram vezels, 5/6 gram eiwit, 14 gram vet waarvan 9 gram enkelvoudig onverzadigd vet, 37% van de ADH vitamine E, 32% van de ADH mangaan, en verder aardig wat koper, fosfor, en vitamine B2. Noten, en dus ook amandelen staan bekend om hun rijkheid aan vetten, en wordt daarom niet snel geadviseerd in diëten. Dit zou toch eens moeten veranderen, zeker in het geval van amandelen. 35 gram amandelen bevat zo’n 165 kcal, en 2,5 verteerbare koolhydraten. Belangrijk detail is dat ongeveer 15% van deze calorieën uit amandelen niet door het lichaam kan worden opgenomen omdat het vet te lastig is om te bereiken en is af te breken. 

Amandelen zijn de beste bronnen voor vitamine E, een groep vetoplosbare antioxidanten. Vele studies hebben een hoge inname van deze vitamine in verband gebracht met een verlaagd risico op kanker, hartziekte en de ziekte van Alzheimer. Amandelen zijn zeer rijk aan antioxidanten, en verlagen het LDL-niveau in het bloed. Het vel van de amandel is rijk aan polyphenol-antioxidanten waarvan uit directies is gebleken dat ze cholesterol kunnen verlagen Amandelen bevatten net als andere noten weinig koolhydraten maar erg veel vezels en eiwitten. Dit vergroot het verzadigingsgevoel waardoor je minder calorieën inneemt. 

Je kunt erg veel kanten op met amandelen. Naast roosteren en malen kun je ze ook prima uit het vuistje eten of door tal van gerechten verwerken. Naast veel mineralen bezit de amandel echter ook fytinezuur en oxaalzuur. Meer over fytinezuur en oxaalzuur kun je lezen door op de linkjes te klikken. Wat het vooral doet zijn mineralen aan zich binden waardoor deze minder goed worden opgenomen. Je kunt amandelen weken, maar vooralsnog zijn er nog geen indirecte wetenschappelijk onderbouwde resultaten ( ook niet van andere noten) bekend dat amandelen weken enig effect geeft. Door amandelen ongeveer 8-12 te laten weken in water en ze vervolgens langzaam weer te laten drogen, wordt de ontkieming van de zaad gestart. Een kiemende zaad begint een opgeslagen gedeelte van opgeslagen eiwitten ,koolhydraten ( zetmeel) en olie om te zetten in voedingsstoffen die de jonge spruit om wortels en scheuten laat groeien. De chemische samenstelling van het zaad zal ook veranderen. Hoewel niet bekend is of het vezelgehalte van geweekte amandelen verandert, is wel bekend dat de voedingsvezels in rauwe amandelen ervoor zorgen dat een deel van de vetzuren in amandelen niet wordt opgenomen in het het lichaam, maar wordt uitgescheiden. Daarom hebben mensen die veel noten eten ook meer vet in hun ontlasting. Wat ook kan helpen: eet bij het eten van rauwe noten ( amandelen) een stuk fruit die erg rijk is aan vitamine C of gebruik een eetlepel baobab poeder. Maar als je bijvoorbeeld per dag ook let op de rest van je inname aan fytinezuur houdende producten ( granen, peulvruchten) kun je best een handje rauwe amandelen eten.

IMG_0575

RAUW, ONGEROOSTERD, GEBRAND, ONGEBRAND

Je kunt erg veel soorten amandelen kopen. Van biologisch tot rauw, van gebrand tot geroosterd. Je kunt zowel geroosterde als rauwe amandelen kopen. In smaak maakt het niet veel uit. Maar rauwe amandelen zijn gezonder dan geroosterde. Bij het roosteren staan de amandelen vrij aan hoge temperaturen, waardoor een deel van de gezonde vetten omgezet wordt in ongezonde vetten. Je kunt rauwe amandelen bij natuurvoedingswinkels kopen, maar ook gewoon in supermarkten ( Lidl, AH, Jumbo) Wil je toch graag een “ bite” kun je rauwe amandelen kort roosteren in een gietijzeren pan. 

Even opletten met amandelmeel

Goed. 😐

Amandelen zijn dus erg gezond. Maar er kleven ook nadelen aan amandelen, dankzij de huidige gebruiken. Ik heb het hier over AMANDELMEEL, een meelsoort wat afgelopen jaren dankzij de gezonde trends en koolhydraat-arme-diëten enorm populair is geworden. Het lijkt veel streepjes voor te hebben op andere melen, zoals geen gluten, koolhydraat-arm, en gezonde vetten. Daarnaast wordt het zeer smakelijk bevonden dankzij de romige en licht zoete smaak. Net als amandelen bevat amandelmeel inderdaad veel gezonde stoffen en vezels, maar het moet wel genuanceerder worden bekeken. Een uiteenzetting.
Om te beginnen wordt amandelmeel gemaakt van fijn vermalen amandelen. Dit kan per portie amandelmeel al vrij snel oplopen naar zo’n 35-40 hele amandelen. Een pannenkoek gebakken van amandelmeel kan bijvoorbeeld al zo’n 30 amandelen bevatten. Per dag zouden we het beste af zijn met zo’n 25-30 gram amandelen, wat neerkomt op een klein handje á 25 amandelen.  Het gebruik van amandelmeel is daarom nogal lastig in te schatten. En je gebruikt sowieso veel meer amandelen dan je in originele vorm zou eten. Dit kan resulteren in een overmatig gebruik van amandelen, met alle gevolgen van dien.mandelen, en dus ook amandelmeel, zijn behoorlijk rijk aan meervoudige onverzadigde omega 6 vetzuren. In de Westerse wereld krijgen wij daarvan via ons dagelijks voedsel meer dan genoeg van binnen.De omega 6 verzuren in amandelen zijn gevoelig voor licht, hitte en zuurstof. Wanneer de omega 6 vetzuren te lang worden blootgesteld, zullen deze gaan oxideren / bederven. Niet alleen de voedingswaarden hollen met sprongen tegelijk achteruit, ook zorgt het voor vrije radicalen.  Ook staan amandelen / amandelmeel bekend om hun vrij hoge gehalten oxalaten ( antinutriënten ) die gecombineerd met calcium een belasting vormen voor de nieren en in het ergste geval nierstenen kunnen veroorzaken.
In hele, intacte amandelen worden de vetten beschermd door het schilletje wat om de amandelen heen zit, en het bevat van nature enorm veel vitamine E. Echter worden, voor amandelmeel te maken, de schilletjes verwijderd en worden de amandelen geplet waardoor de kwetsbare vetten niet meer goed zijn bestand tegen oxidatie.
Nog een groot probleem, wat niet veel mensen weten, is dat je amandelmeel nooit te hoog mag verhitten. Hoe hoog je de oven precies moet zetten is nogal onduidelijk, vele bronnen op internet houden het tussen de 170-175*C. Het is dus meest verstandig om amandelmeel nooit hoger dan 175*C te verhitten. Veel mensen bakken er lustig op los met amandelmeel, en bakken veel te hoog in temperatuur waardoor alle vetten, als deze al niet genoeg zijn geoxideerd door de productie, worden geoxideerd, en op zeker al hun voedingswaarden verliezen.
De allerbeste tip om amandelmeel te bewaren is…in de vriezer. Maak porties en vries deze in. Op deze manier zal het oxidatieproces niet zo snel plaatsvinden. Amandelmeel is geen meelsoort om lang te bewaren. Als je iets met amandelmeel wilt maken, koop dan liefst zelf amandelen en maal deze in de blender / keukenmachine zelf fijn voor gebruik.
Wil je toch graag kant en klaar amandelmeel kopen, let dan op de volgende punten:
* kies liefst voor biologische varianten
* kies voor amandelmeel wat is gemaakt van geblancheerde amandelen
* kies een betrouwbaar merk. Amandelmeel kun je tegenwoordig kopen op markten, in toko’s en andere vage verkooppunten. Zorg voor een betrouwbaar merk die ook 100% garant staat voor zijn product en waar je informatie op kunt vragen
Puur en fit heeft een biologische pure amandelmeel in hun eigen assortiment. Het is afkomstig uit Spanje en onder strenge controles geproduceerd. KLIK HIER om te bestellen.

 

SAM_2930-1200x800

Deze kokos/amandelspread is zo gemaakt! KLIK HIER om naar het eenvoudige recept te gaan.

Wil je die moeite allemaal niet doen, dan kun je de kant-en-klare witte amandelpasta kopen van HORIZON. Ik vind deze pasta echt ontzettend lekker. Het bevat niets meer of minder dan biologische witte amandelen. De smaak is licht zoet en zeer romig.  Wil je deze witte amandelpasta bestellen ? KLIK HIER .Ik smeer het erg graag op de boterham / cracker / wafel, maar ik maak er ook veel ander lekkers mee. Zoals bijvoorbeeld pancake-taart!

Ook maken??

  • 500 gram volkoren spelt-meel
  • zes druppels pure vanille bourbon-extract
  • vier eetlepels biologische erythritol
  • 10 gram wijnsteen bakpoeder
  • warm water, circa 650/750 ml
  • twee verse eieren ( of vegan: een gepureerde banaan )
Voor de vulling :
1) roer alle ingrediënten voor de pancakes in een kom tot een licht vloeibaar beslag.
2) laat wat ghee of kokosolie in een koekenpan smelten en bak uit het beslag dikke pancakes
3) besmeer iedere pancake met amandel-pasta en bestrooi deze bovenop met de cacaonibs en carob-poeder

Krokante gesuikerde crackers

Deze crackers zijn echt om je vingers bij op te eten. Ze zijn gesuikerd met een laagje xylitol suiker met amandelpasta. Dit zorgt voor een zeer krokante bite, alsof je een biscuitje eet! Ik gebruik graag de zwarte rijst crackers van LE PAIN DES FLEURS. Dit zijn mijn absolute favoriete crackers, maar van dit merk zijn er nog vele andere heerlijke gezonde crackers verkrijgbaar. Bij puur & Fit kun je alle smaken vinden, KLIK HIER voor het overzicht. Uiteraard kun je ieder gewenste cracker gebruiken, maar de crackers van Le pain des fleurs zijn naast mega lekker en uniek ook nog eens knetter-gezond. Je kunt de crackers ” naturel” laten met enkel een laagje , maar ze ook extra lekker decoreren met  bijvoorbeeld  cacaonibs, kokossnippers, kokosrasp, amandelschaafsel enzovoort. Deze kun je erop strooien tijdens dat ze drogen, de laag is dan nog plakkerig. Een heerlijk en gezond tussendoortje! Wat heb je nodig en hoe maak je het ?

Zoals gezegd heb je crackers nodig. Daarnaast een pot wide amandelpasta en een zak biologische xylitol. Wil je meer lezen over xylitol? KLIK DAN HIER. Wil je de crackers decoreren, kun je bijvoorbeeld gebruiken :

  • cacaonibs
  • kokossnippers
  • kokosrasp
  • kasha
  • amandelschaafsel
  • gojibessen
  • carob-poeder
  • fijn gehakte nootjes
  • macapoeder

Het maken is erg eenvoudig. Bekleed een bakplaat met bakpapier, dit is meest handig om de crackers goed te laten drogen. Gooi in een steelpan met dikke bodem circa 100 gram xylitol, en warm dit op middelhoog vuur onder voortdurend roeren op, tot de suiker vanzelf begint te smelten. Zodra alle suiker is opgelost in een transparante massa, voeg je twee grote eetlepels amandelpasta toe en roer je dit opnieuw goed door. Draai het vuur op de laagste stand en doop steeds een cracker in de hete massa, DUS PAS OP, het is heet! Leg de gedoopte crackers op de bakplaat en laat drogen. Op dit punt kun je ook de eventuele decoraties toevoegen. De laag wordt vrij snel hard, binnen 30 minuten is er al een harde laag. Wil je dus decoreren, doe dit meteen nadat je de crackers in de hete massa hebt gedoopt.

 

 

9 Reacties op “Amandelen

  1. Regelmatig als ik biologische amandelen eet, zitten er een aantal bittere amandelen tussen. Waarom is dat? Daar wordt mijn tong gevoelloos van en lekker is anders.

    • Ruben, ik vraag mij hetzelfde af. Niet per definitie bij biologische amandelen dat ik die bitterheid aantref maar bij een bepaald merk ‘rauwe’ amandelen. Ze zijn ook wat droger en kleiner en soms met een zwart laagje (schimmel?) dat zo vies bitter smaakt dat ik het uitspuug. Ik krijg er ook maagkramp van. Van andere amandelen niet. Houdbaarheidsdatum ligt nog ver weg. Weet iemand wat het zou het kunnen zijn?

      Ik vraag me ook af of er zonder het te vermelden bittere amandelen toegevoegd mogen worden. En hoe herken je bittere amandelen? Ik eet zeer veel amandelpasta, amandelmeel, amandeldrank en amandelen uit het vuistje. Kunnen daar foute amandelen tussen zitten?

      • Veel amandelbomen worden geënt op een bittere wortel. Dit doen ze zodat er geen bestrijdingsmiddelen nodig zijn om een bepaald torretje en wormpje te bestrijden. Deze zijn gek op de wortels van de amandelboom. Hierdoor gebeurt het dat er wel eens een bittere amandel tussen de gewone zoete amandelen zit.

  2. Gisteren heb ik 2 gevuldenkoeken gekocht bij een echte goede banketbakker ( met ster )
    En volgens mij zat er veel rveel bittere amdelolie in.
    Mijn tong voelt nog branderig de volgende dag
    Hoe kan ik dat nagaan?
    Deze bakker is beroemd om zijn koeken .w

    • Ik heb hierboven interessante reacties gelezen. Jammer dat ik geen deskundige antwoorden zie. Ik heb 3 amandelbomen die ik niet besproei of bemest. Ik vraag me af of ik kans heb bettere amandelen te gaan eten.

  3. Ben zelf benieuwd hoe je de smaak van de amandel tijdens de teelt kunt beïnvloeden.
    Zelf in Portugal een kleine boomgaard 80 bomen met jonge aanplant amandelen.
    Wil deze biologisch telen de smaak vind ik belangrijker dan kilogrammen.
    Kun jij mij helpen of van info voorzien die te maken hebben met smaak.
    Met vriendelijke groet,
    Koos Huizinga

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *