Rijst

Rijst is niet alleen in het buitenland extreem populair, ook in Nederland lusten we er wel ” rijst” van. In vele supermarkten kunnen we zelfs al grootverpakkingen kopen van meerdere soorten rijst, en ook de soorten zijn flink uitgebreid. Omdat rijst op erg veel plaatsen in de wereld kan groeien zijn er wel honderden soorten rijst. Daarnaast kan er ook ( helaas) flink geknutseld worden aan rijst.Aangepast aan de wensen van de consument kan rijst een andere kleur, smaak en structuur aangemeten krijgen, Dit gebeurt ook wel vaak met behulp van het toevoegen van noten en zaden. Notenrijst is daar een goed voorbeeld van. Dit betreft een gewone witte rijst met een mix van pompoenpitten,amandelen,gedroogde stukjes papaya en zonnebloempitten.
Welke soorten zijn er en is rijst gezond?

 

RIJST EN VOEDINGSWAARDE

 

Rijst behoort, tot tegenstelling wat vaak anders wordt gedacht, tot de grassenfamilie. Rijst is één van de meest belangrijkste voedingsmiddelen ter wereld,en niets anders wordt zoveel en zo vaak gegeten over de gehele wereld.
Het geeft grote voordelen: het is erg goedkoop om te produceren en te bewerken en het behoudt veel eigenschappen die gunstig zijn voor mens en dier.
Als je een rijstkorrel onder de microscoop legt zul je zien dan het uit vier belangrijke onderdelen bestaat:

– Het meellichaam
– Het ( zilver) vliesje
– De naald
-De kafjes
Zoals eerder gezegd zijn er ontzettend veel soorten rijst. Gemiddelde voedingswaarden verschillen daarin ook enorm.
Zo bevat zilvervliesrijst meer vitaminen en voedingswaarden dan witte rijst.
Gemiddeld levert rijst vrij veel koolhydraten. Per 100 gram is dat bij gewone rijst soms al zo’n 80 gram. Het vetpercentage ligt gemiddeld rond de 2/2,5 gram per 100 gram.
Ieder rijstsoort heeft zo zijn eigen specifieke smaken, voedingswaarden en kleur en geur. Ik neem een aantal soorten door:

WITTE RIJST
Witte rijst komt het meest voor en wordt ook het meest gegeten en verhandeld. Het heeft een zeer neutrale smaak wat het erg geschikt maakt om te serveren bij vrijwel alle gerechten uit de binnen en buitenlandse keukens. Het bevat geen vliesjes meer en de meeste witte rijstsoorten hebben een langere korrel.
Witte rijst bevat vezels, vitamine B1 en B 3 en ruime hoeveelheden ijzer.Witte rijst heeft ook als erg groot voordeel dat het erg prettig en ook snel wordt verteerd.Nadeel is tevens dat witte rijst onder de snelle koolhydraten valt en onze bloedsuikerspiegel kan doen laten schommelen. Ook is witte rijst geen geschikte kandidaat voor op je bord als je op je gewicht wilt letten. Witte rijst bevat weinig vezels: per kopje hooguit 0,6 gram.

ZILVERVLIESRIJST

Naast de witte rijst is zilvervliesrijst de meest populaire rijstsoort in Nederland. Het is een licht bruine rijst,waarbij na het niet-eetbare kaf van het koren is verwijderd,verder niets wordt verwijderd,niets wordt geslepen of gepolijst.Hierdoor blijven zeer waardevolle voedingsstoffen als vezels aanwezig ,en heeft dit weer veel meer gezondheidsvoordelen voor de mens. Omdat de zemel/vlies ( de zilvervlies dus) lekker blijft zitten bevat de rijst maar liefst 3,5 gram voedingsvezels per kopje. Naast gezonder, voedzamer ook een beter idee om de bloedsuikerspiegel wat lager te houden . Het grootste verschil tussen gewone witte rijstsoorten en zilvervlies rijstsoorten zit hem dus in de hogere voedingswaarden van zilvervliesrijst. Het bevat meer dan witte rijst en is dus altijd de betere keuze in rijstsoorten.

WILDE RIJST/ZIZANIA
Wilde rijst,ook wel zizania geheten,komen we ook redelijk vaak tegen in de supermarkt. Wilde rijst is eigenlijk geen rijst, het is een verwant van rijst..Maar desalniettemin behoren de wilde rijstkorrels tot ” hele zaden” en zijn ook erg voedzaam en gezond te noemen. Wilde rijst is één van de duurste rijstsoorten en wordt daarom ook vooral veel vermengd met andere rijstsoorten.Dit zal altijd op de verpakking staan vermeld ( welke andere rijstsoorten er zijn gebruikt). Wilde rijst heeft ook een langere kooktijd nodig: ongeveer een uur.

RISOTTORIJST
Deze rijst komt uit Italië en wordt daar ook veel gegeten en vooral gebruikt om bijvoorbeeld Paella mee te maken. In Italië heeft iedere streek zo zijn eigen soort rijst. Naast Risottorijst is er ook nog Romarijst en Carnaroli rijst.
Risotto rijst heeft een grote,ronde en stevige korrel.En heeft een nootachtige smaak.

BASMATI RIJST
Basmati rijst is een dure, zeer aromatische droogkokende langkorrelrijst. Het wordt erg veel gebruikt in de Indiase keuken vanwege de zeer rijke smaak. Vanwege de duurte van de rijst wordt de rijst vaak vermengd met zilvervliesrijst. De rijst is wit van kleur en heeft een vrij lange korrel. Er bestaat ook een volkoren variant,deze bevat de meeste geur en smaak. Vanwege zijn heerlijke zachte smaak laat basmatirijst zich het beste verwerken in kruidige gerechten. Basmatirijst wordt nogal eens verward met zilvervliesrijst.Dit is dus sterk afhankelijk van welke variant.Er bestaat zilvervlies basmatirijst,witte basmatirijst en een mix van basmatirijst. Let op de verpakkingen!

JASMIJNRIJST
Jasmijnrijst wordt vaak gebruikt als een goedkoper alternatief op de basmatirijst.Het is een net zo geurige rijst afkomstig uit Thailand. De rijst heeft een zeer zacht bloemenaroma en een volle, zachte, milde smaak. Ook jasmijnrijst is er in gewone witte rijst en in een zilvervliesrijst-variant.

PANDAN RIJST
Pandanrijst is zo’n typische rijstsoort dat zijn naam heeft gekregen dankzij een toevoeging. Pandan rijst is dan ook niets meer of minder dan gewone witte rijst die zijn groene kleur dankt aan de toevoeging van pandan-bladeren. Rijstsoorten met ” een kleurtje” of andere toevoegingen bevatten wel altijd meer voedingswaarden dan witte rijst. Ook in dit geval blijft zilvervliesrijst de beste keuze.

GELE RIJST
Dure gele rijst wordt gekleurd met saffraan. Maar de meest gangbare gele rijstsoorten worden gekleurd met kurkuma.

MEERGRANEN RIJST
Meergranen rijst is ook weer zo’n rijstsoort waaraan meerdere voedingsmiddelen zijn toegevoegd om de rijst sterker van smaak,kleur en voedingswaarde te maken. Meergranen rijst bestaat uit zilvervliesrijst, witte rijst, tarwe, gerst en soms ook wilde rijst. Door de zeer uiteenlopende samenstellingen van diverse soorten meergranen rijst lopen de voedingswaarden ook sterk uiteen.Lees daarom altijd goed de verpakking.

KLEEFRIJST ( BOTAN)
Botanrijst, beter bekend als kleefrijst wordt vooral gebruikt voor desserts en sushi.Het heeft een zeer plakkerige structuur. Botanrijst is een witte rijst en heeft dus geen kiem en vlies meer wat de voedingswaarde aanzienlijk vermindert.

INSTANT RIJST
Het grote verschil met gewone rijst en instant rijst is dat instant rijst de ” kant en klare” variant is van rijst. Vaak behoeft instant rijst enkel nog opgewarmd te worden ( en wordt daarom ook erg veel in magnetron-maaltijden gebruikt) en heeft door de voorbewerkingen vrijwel al zijn aanwezige voedingswaarden voor een groot deel verloren. Kies geen instant rijst als je gezondheid je lief is: het is een lege rijst.

SNELKOOKRIJST
Snelkookrijst is danwel niet kant en klaar, het behoeft echter ook geen lange kooktijd. Snelkookrijst is voorgekookt en opnieuw gedroogd.Het bezit nog iets wat meer voedingswaarden dan instant rijst,maar erg veel ontloopt zich elkaar dit niet. Laat de snelkookrijst ook liever staan als je gezondheid je lief is.

GEBROKEN RIJST
Gebroken rijst is, zoals de naam het al verklapt, gebroken met als doel dat het sneller gaar kookt.Hierdoor geven ze sneller zetmeel af waardoor de rijst niet droog kookt. Dat ervaren velen toch als groter nadeel dan dat het sneller gaar is.

SURINAAMSE RIJST
Surinaamse rijst valt onder een aantal soorten rijst.Witte rijst, patnarijst en basmatirijst zijn meest gebruikte soorten die onder Surinaamse rijst vallen.Echter wordt vrijwel altijd gewone witte rijst gebruikt.

RIJST EN GEZONDHEID

Zoals je hebt kunnen lezen verschillen voedingswaarden nogal per rijstsoort. Wil je exacte voedingswaarde van de rijst die je eet weten,weeg de rijst dan ongekookt. Als de rijst is gekookt,kun je nauwelijks nog voedingswaarden meten. Dit komt omdat iedere rijstsoort weer een andere hoeveelheid water opneemt tijdens het koken.
Rijst is een vrij gezond voedingsmiddel. Gemiddeld genomen bevat 100 gram ongekookte rijst 341 calorieën,ongeveer 1,5 gram vezels, 0,7 gram vet,7 gram eiwit,80 gram koolhydraten en geen suiker.
Je kunt per persoon uitgaan van een ” kopje rijst” wat neerkomt op ongeveer 75-100 gram.
Witte rijst bevat snellere koolhydraten.Zeker als je op je gewicht wilt letten,is dagelijks ( witte) rijst op het menu geen goed idee.Gemiddeld één keer per week een zilvervlies rijstsoort eten is een perfecte aanvulling op een gezond eetpatroon.
Rijst bevat ook niet louter veel vitaminen en mineralen. Ook bevat het nauwelijks eiwitten.Het levert dus wat dat betreft niet veel echt bruikbare voedingswaarde. Ook is het sterk afhankelijk van wat je erbij eet.Niet zelden wordt bij rijst erg veel saus en vlees gegeten. Rijst is een middenmoot: het is niet erg gezond,maar ook niet ongezond te noemen. Net als met kokosbloesemsuiker: met mate gebruiken.
Rijst is wel glutenvrij en wordt mede hierom vaak vermalen tot rijstemeel om mee te bakken.Onthou ook dat rijstemeel ook hoog in koolhydraten is.